Şanlıurfa, ilkel dinlerden, çok tanrılı ve tek tanrılı dinlere uzanan bir yelpazede pek çok inanca ev sahipliği yapmıştır. Şehir merkezi yakınındaki "Göbeklitepe"de yapılan arkeolojik kazılarda, günümüzden 11.500 yıl öncesine tarihlenen dünyanın en eski tapınağının bulunmuş olması; Asur ve Babil dönemlerinde ay, güneş ve gezegenlerin kutsal sayıldığı pagan dininin tapınaklarının il sınırları içerisindeki Harran ve Soğmatar'da yer alması; Musevi, Hıristiyan ve İslam peygamberlerinin atası olan İbrahim Peygamber'in doğduğu; Hz.Yakub, Hz.Eyyub, Hz.Elyesa, Hz.Şu‘ayb ve Hz.Musa gibi peygamberlerin yaşadığı şehir olduğuna inanılmış olması; Urfa'ya "İnançlar Diyarı" ve "Peygamberler Şehri" denilmesine sebep olmuştur.

Şanlıurfa semavi dinlere ait önemli eserleri ve tarihi değerleri bir arada barındıran son derece önemli şehirlerden biridir. İslam, Hıristiyanlık ve Musevilik tarihindeki peygamberlerin birçoğu bu topraklarda yaşamış, kutsal kitaplarda yer alan öykülerin pek çoğu da bu topraklarda geçmiştir.

Museviler için Şanlıurfa, Hz. İbrahim, Hz. Yakup ve Hz. Musa’nın yaşadığı toprakların içerisinde bulunması sebebiyle Arz-ı Mev'ud yani vaat edilmiş topraklar içerisinde kabul edilen önemli merkezlerden biridir.

Hıristiyanlar açısından Urfa, Hz İsa’nın kutsadığı şehirdir. Kıymetli emanetlerden olan “Kutsal Mendil” de Urfa’ya gönderilmesi sebebiyle bu şehri değerli kılmaktadır. Hıristiyanlığın devlet dini olarak kabulünün ilk örneklerinden biri yine Urfa'da tecrübe edilmiştir. Hıristiyanlar için Urfa ilk krallık, ilk kilise,  ilk İncil ve ilk kilise müziği manasına gelmektedir. Şanlıurfa’daki başlıca Hıristiyan yapıları; Norhut Kilisesi, Tella (Viranşehir) Martyrionu, Aziz Stefanos Kilisesi, Aziz Petrus ve Aziz Paulus Kilisesi, Rahibeler Kilisesi (Rahibeler Evi), Çardak Manastırı ve Deyr Yakub'tur (Yakub Manastırı). 

Müslümanlar için ise Urfa Hz. İbrahim’in ve Hz Eyyub’un makamı, Hz. İlyas ve Hz. Yakup peygamberlerin ayak bastığı mübarek bir şehirdir. Bütün bu özelliklerinden dolayı, Şanlıurfa dinler tarihi ve inanç turizmi yönünden Mekke, Medine ve Kudüs'ten sonra dünyanın önemli inanç merkezleri arasında yer almaktadır. Türkiye Turizm Stratejisi Belgesi'nde Şanlıurfa; Tarsus’tan başlayarak Hatay, Gaziantep ve Mardin yörelerini de kapsayan İnanç Turizmi Koridoru’nda yer almaktadır.